België heeft eindelijk weer regering (scheren en seks weer toegelaten)

LAND VAN SURREALISME KOMT ZONDER GROTE KLEERSCHEUREN UIT GROOTSTE NAOORLOGSE POLITIEKE CRISIS

BRUSSEL | Vijfhonderdeenenveertig dagen deden ze er in België over om een regering te vormen. Vijfhonderdeenenveertig dagen die het land gevaarlijk dicht bij de afgrond brachten. En toch beperkte het protest van de Belgen zich tot lange baarden, gratis frietjes en een seksboycot.

Na 541 dagen onderhandelen heeft België opnieuw een federale regering. Vorige week slaagde de Franstalige politicus Elio Di Rupo (PS), een homoseksuele zoon van een Italiaanse immigrant, er eindelijk in een compromis à la belge te sluiten.

Het zag er nochtans lange tijd niet goed uit voor onze zuiderburen. Dankzij schilder René Magritte werden ze ooit het land van het surrealisme genoemd, en het voorbije anderhalf jaar deden ze die titel alle eer aan.

Want terwijl ruziënde politici het er maar niet over eens werden met welke partijen ze hun land wilden herorganiseren - laat staan hoé ze dat zouden doen (zie kader) - werd België onder vuur genomen door de markten en ratingbureaus. Het splitsingsscenario kwam gevaarlijk dichtbij. Helaas niet dat voor het uiterst complexe dossier Brussel-Halle-Vilvoorde, wel dat voor het land zelf.

Geen seks meer

De Belg zelf lag er intussen amper wakker van. Zij ondergingen de crisis, werden daarna onverschillig en probeerden er – uit wanhoop? – uiteindelijk dan maar de humor van in te zien.

Zoals met het wereldrecord regerings-vormen, dat op 17 februari na 249 dagen in verschillende steden (Vlaamse én Waalse) uitgebreid gevierd werd. In Gent daagden 10.000 jongeren op. Tal van muzikanten traden er gratis op, om middernacht werd afgeteld naar het record alsof het oudejaarsavond was, en de zogezegde ambassadeur van Irak (de vorige recordhouder) kwam er een wisselbeker overhandigen. Eerder op de dag werden ook al her en der gratis frieten uitgedeeld ­– de zogenaamde Frietrevolutie – en in Gent ging een tiental studenten zelfs uit de kleren.

‘Het is een eerder triest record, maar voor studenten zijn alle redenen goed om te feesten’, zei politoloog Carl Devos daar toen over. ‘Het is leuk en ik heb er niets op tegen dat ze feestvieren. Alleen vrees ik dat er veel meer nodig is om politici tot een compromis te dwingen. Er zal meer volk op straat moeten komen en er zal meer internationale druk nodig zijn. Het zal helaas wat minder ludiek moeten.

Toch lanceerden ook volwassenen vooral zulke ludieke protestacties. Marleen Temmerman, senatrice voor SP.A en gerespecteerd gynaecologe, riep vrouwen op tot een seksstaking zolang er geen regering was. En radiopresentator Koen Fillet weigerde zich al die tijd te scheren. Toen hij vorige week na honderden dagen eindelijk opnieuw zijn baard mocht afdoen, waren media uit heel Europa aanwezig.  Fillets vrouw was maar wat blij dat Di Rupo eindelijk een regering had kunnen vormen.

Pim Fortuyn

Ook Nigel Williams, een Brits-Belgische stand-upcomedian, was blij met die nieuwe regering. Al verwonderde hij er zich over dat het Belgische protest zo tam bleef. ‘540 dagen geen regering en geen doden gevallen. De premier is afkomstig uit een arm migrantengezin en openlijk gay. In welk ander Europees land zou dat allemaal mogelijk zijn?’, twitterde hij. 

‘Dat er weinig tot geen bezwaar is tegen zijn homoseksualiteit en zijn afkomst, is op zich niet zo verwonderlijk’, zegt Bart Dirks, voormalig correspondent in Brussel voor De Volkskrant.  ‘Wij hadden toch ook al Pim Fortuyn, die veel kans maakte om premier te worden. En die was veel openlijker homo dan Di Rupo.’

Maar volgens Josje Beukema, een Nederlandse studente die in Vlaanderen Internationale Politiek ging studeren, valt het wel op dat er zo weinig ‘zwaar protest’ was. ‘Wij zouden, volgens het cliché van de mondige Hollander, toch sneller protesteren. Ook omdat wij veel sneller ernstige gevolgen zouden ondervinden van zo’n politieke crisis.’

De verklaring? ‘Omdat België een federale staat is, en bij afwezigheid van een federale regering dus nog altijd kan rekenen op de deelstaten, die heel wat bevoegdheden hebben. Als de Nederlandse regering daarentegen anderhalf jaar zou stilvallen, draait de boel niet meer.’

Struikelsteen

Politoloog Philip Van Praag van de Universiteit van Amsterdam, denkt daar anders over. ‘Het is één keer gebeurd dat we meer dan een half jaar nodig hebben gehad om een regering te vormen. (In 1977 is Dries Van Agt (CDA) er pas na 208 dagen en 7 informateurs in geslaagd een rooms-rode coalitie te vormen, nvdr.) Maar de Nederlanders roerden zich nauwelijks.’ 

Bovendien kan Van Praag zich niet inbeelden dat een formatie in Nederland zo lang zou duren. ‘Ons politieke landschap is niet zo versnipperd als in België. Bij ons wordt een regering doorgaans met drie partijen gevormd, niet met acht. Bovendien wordt ons land niet verdeeld door communautaire tegenstellingen, dé struikelsteen van de Belgische politiek.’

Dat verklaart volgens Josje Beukema ook waarom de Belgen zich niet massaal tegen hun politici keerden. ‘Wanneer de politiek daar vierkant draait, wordt de zwarte piet eerder naar de tegendraadse Walen toegeschoven. Bij ons zouden we ons allemaal verenigen in een strijd van ‘alle Nederlanders tegen de politici’.’

Heren en dames in Den Haag, u bent gewaarschuwd.